ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Δεν πουλώ ύφος, στυλ, λογοτεχνία. Δεν γράφω διηγήματα. Καταθέτω γεγονότα και συμπτώματα της εποχής που ζω. Όλα όσα γράφω συνέβησαν. Σε μένα ή σε άλλους. Χρόνια τώρα σπαταλιέμαι, παρακολουθώντας όλα κι όλους. Η ζωή περνά από μέσα μου, με διαποτίζει με την ασκήμια της, με γεμίζει λύσσα με την αδικία της την οργανωμένη, με ταπεινώνει με την ανημποριά μου ν' αντιδράσω, να επαναστατήσω αποτελεσματικά, να υπερασπιστώ το μαζικό μας εξευτελισμό. Αν ξαναγινόμουν είκοσι χρονών θα ξεκινούσα από τις κορφές των βουνών, αντάρτης, ληστής, πειρατής, ν' ανοίξω τα μάτια εκείνων που δέχονται αδιαμαρτύρητα τη μοίρα τους, όσο και κείνων που εθελοτυφλούν. Όχι, η επανάστασή μου δεν θα στρεφόταν κατά του κατεστημένου και του συστήματός του, αλλά εναντίον εκείνων που το ανέχονται. Θα σκότωνα, θα τσάκιζα την κακομοιριά, την υποταγή, την ταπεινοφροσύνη. Η γη έτσι κι αλλιώς δε χωρά άλλους ταπεινούς και καταφρονεμένους. Όπως δε χωρά άλλα φερέφωνα προκάτ επανάστασης. Η ζωή γίνηκε πια πάρα πολύ απάνθρωπη για να την καλουπώνουμε σε σχήματα, δε μας ανήκει καν, όπως δε μας ανήκει τίποτα, από τη γη που κατοικούμε ώς τα πρόσωπά μας. Όταν ο κάθε τυχάρπαστος, ο κάθε τιποτένιος, μπορεί να μας δέσει πάνω σε μια καρέκλα, σ' έναν πάγκο ή σ' ένα κρεβάτι, να μας φτύσει, να μας μαστιγώσει, να μας βιάσει. Το Σύστημα αποχαλινωμένο καλλιεργεί σκόπιμα την ασυνειδησία, την αγριότητα, το χάος, καταλύοντας το σεβασμό για τον ανθρώπινο παράγοντα. Δεν άφησε τίποτα ανεκμετάλλευτο, από το «χάσμα των γενιών» που αποκόβει τους ανθρώπους μεταξύ τους και ετοιμάζει τους αυριανούς παιδιά-καταδότες του Χίτλερ, ώς την κατάργηση της οικογένειας. Ο άνθρωπος βγαίνει στο σφυρί. Για να μη βρίσκει το Σύστημα καμιά αντίδραση και να μπορέσει αύριο να βγάλει ελεύθερα στο σφυρί και τις πατρίδες. Ο Παπαδόπουλος ήταν μια δοκιμή και στον ευρωπαϊκό χώρο, κατά το σύστημα των χιλιάδων πειραμάτων που πραγματοποιούνται σ' όλες τις περιοχές του πλανήτη. Η συνταγή είναι πια κοινή: Όταν ένας λαός σηκώσει κεφάλι κατά του κυβερνήτη του, εκπρόσωπου του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, βρείτε έναν αλήτη και αναθέστε του να περάσει χειροπέδες σ' αυτό το λαό. Κι αφήστε τον να εξουθενωθεί. Το πιθανότερο είναι να συνηθίσει και να μείνει εξουδετερωμένος από τριάντα μέχρι σαράντα χρόνια, όπως συνέβη στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Επειδή όμως οι καιροί άλλαξαν, τα πράματα πάνε γρηγορότερα, η συνταγή τροποποιήθηκε. Πάρτε τα κλειδιά από τον αλήτη, δώστε τα στον παλιό κυβερνήτη και στείλτε τον να ξεκλειδώσει τις χειροπέδες. Ο λαός θα του γλείφει τα χέρια, βλέποντάς τον σαν ελευθερωτή του. Γι' αυτό και μεις, τα σύγχρονα πειραματόζωα, οφείλουμε να χρησιμοποιούμε πάντα τον όρο π.Χ., που θα σημαίνει πια «προ Χούντας», και μ.Χ., «μετά τη Χούντα». Γιατί το πείραμα πέτυχε και δεν πρέπει να το λησμονούμε ούτε στιγμή. Η Ελλάδα εκδίδεται, συνειδητά και ασύνειδα. Ούτε ένας αθώος. Ανεύθυνος κανένας.

Οκτώβρης 1978 μ.Χ.

Το τελευταίο ποιήμα του Jorge Luis Borges

"Si pudiera vivir nuevamente mi vida.

En la proxima cometería más errores.

No intentería ser tan perfecto, me relajaría más.

Sería mas tonto de lo que he sido, de hecho tomaría pocas cosas con seriedad.

Sería menos higiénico.

Correría más riesgos, haría más viajes, contemplaría más atardeceres, subiría más montañas, nadaría más ríos.

Iría a más lugares adonde, nunca he sido, comería más helados y menos habas, tendría más problémas reales y menos imaginarios.

Yo fui de esas personas que vivió sensata y profilicamente

Cada minuto de su vida; claro que tuve momentos de alegría.

Pero si no lo saben, de eso está hecha la vida, sólo de momentos; no te pierdas el ahora.

Yo era uno de esos que nunca iban a ninguna parte sin un termómetro, una bolsa de agua caliente, un paraguas y un paracaídas.

Si pudiera volver a vivir comenzaría a andar descalzo a principios de la primavera y seguiría así hasta concluir el otoño.

Daría más más vueltas en calesita, contemplaría más amaneceres y jugaría con más niños, si tuviera otra vez la vida por delante.

Pero ya ven, tengo 85 años y se que me estoy muriendo..."

 

Αν μπορούσα να ζήσω τη ζωή μου από την αρχή.

Στην επόμενη θα έκανα πιο πολλά λάθη.

Δεν θα προσπαθούσα να είμαι τόσο σωστός και θα ηρεμούσα περισσότερο.

Θα ήμουν πιο αφελής από ότι ήμουν, και πραγματικά θα έπαιρνα λίγα πράγματα στα σοβαρά.

Θα ήμουν λιγότερο υποχόνδριος

Θα έπαιρνα περισσότερα ρίσκα, θα ταξίδευα περισσότερο, θα έβλεπα πιο πολλά ηλιοβασιλέματα, θα ανέβαινα περισσότερα βουνά, θα κολυμπούσα περισσότερα ποτάμια.

Θα πήγαινα σε μέρη που ποτέ δεν πήγα, θα έτρωγα περισσότερα παγωτά και λιγότερες φακές, θα είχα πιο πολλά πραγματικά και λιγότερα φανταστικά προβλήματα.

Εγώ υπήρξα από εκείνους τους ανθρώπους που ζουν λογικά και συνετά κάθε στιγμή της ζωής τους. Φυσικά, είχα κάποιες στιγμές ευτυχίας.

Αλλά για όσους δεν το ξέρουν, από αυτό φτιάχνεται η ζωή, μόνο από στιγμές.  Άδραξε τη μέρα.

Εγώ ήμουν ένας από εκείνους που ποτέ δεν πάνε πουθενά χωρίς θερμόμετρο, ζεστό νερό, ομπρέλα και αλεξίπτωτο.

Αν μπορούσα να ζήσω από την αρχή, θα άρχιζα να περπατάω ξυπόλητος τις αρχές τις άνοιξης και θα συνέχιζα έτσι ως το φθινόπωρο.

Θα ανέβαινα περισσότερες φορές στα καρουζέλ, θα έβλεπα πιο πολλές χαραυγές και θα έπαιζα με περισσότερα παιδιά, αν είχα άλλη ζωή μπροστά μου.

Αλλά ήδη πάει, είμαι 85 χρονών και ξέρω πως πεθαίνω…

Τα τείχη (Κ.Π. Καβάφης)

Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ

μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
 

Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.

Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·

διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.             

A! όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.

Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.

Διαβάζοντας το ποίημα, αντιλαμβανόμαστε ότι το θέμα του μας είναι οικείο, και δεν αφορά μόνο έναν Καβάφη, που ένιωθε περιθωριοποιημένος λόγω της ομοφυλοφιλίας του αλλά  και παρηκμασμένος καθώς γερνούσε. Η περιθωριοποίηση είναι φαινόμενο των κοινωνικών σχέσεων, έκφανση στο ξεδίπλωμα της οποίας αστράφτουν στιγμές της ουσίας του κοινωνικού γίγνεσθαι.

 Στον καπιταλιστικό κόσμο, ο χώρος είναι και δεν είναι ενιαίος. Η κοινωνία είναι ένα όλο, ένα δομημένο σύνθετο όλο που τέμνεται όμως από την ταξική αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας. Τα τείχη υπάρχουν ήδη χτισμένα αλλά δεν ορθώνονται ποτέ μπροστά από τα μάτια του ατόμου, πριν αυτό αντικρίσει ολόκληρη την κοινωνική δομή, ώστε να δει τον τραυματικό διχασμό, και όχι απλώς τις επιμέρους πληγές και χαρακιές της ατομικής ζωής του.

Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο: "Τάξεις και ηθική". Ολόκληρο το κείμενο:  http://takseis-ithikh.blogspot.com/

Επίλογος, του Τάσου Λειβαδίτη

Επίλογος

Ήταν ένας νέος ωχρός. Καθόταν στο πεζοδρόμιο.
Χειμώνας, κρύωνε.
Τι περιμένεις; του λέω.
Τον άλλον αιώνα, μου λέει.

"Που να πάω"

Όσο για μένα, έμεινα πάντα ένας πλανόδιος πωλητής αλλοτινών πραγμάτων,
αλλά... αλλά ποιος σήμερα ν' αγοράσει ομπρέλες από αρχαίους κατακλυσμούς.

"Χρωματίζω πουλιά και περιμένω να κελαηδήσουν"

Αλλά μια μέρα δεν άντεξα.
Εμένα με γνωρίζετε, τους λέω.
Όχι, μου λένε.
Έτσι πήρα την εκδίκησή μου και δε στερήθηκα ποτέ τους μακρινούς ήχους.

"Τραγουδάω, όπως τραγουδάει το ποτάμι"

Κι ύστερα στο νοσοκομείο που με πήγαν βιαστικά...
Τι έχετε, μου λένε.
Εγώ; Εγώ τίποτα, τους λέω. Μόνο πέστε μου γιατί μας μεταχειρίστηκαν,
μ' αυτόν τον τρόπο.

Το βράδυ έχω βρει έναν ωραίο τρόπο να κοιμάμαι.
Τους συγχωρώ έναν-έναν όλους.
Άλλοτε πάλι θέλω να σώσω την ανθρωπότητα,
αλλά εκείνη αρνείται.

"Όμως απόψε, βιάζομαι απόψε,
να παραμερίσω όλη τη λησμονιά
και στη θέση της ν' ακουμπήσω,
μια μικρή ανεμώνη."

Κύριε, μάρτησα ενώπιόν σου, ονειρεύτηκα πολύ
"μια μικρή ανεμώνη." έτσι ξέχασα να ζήσω.
Μόνο καμιά φορά μ' ένα μυστικό που το 'χα μάθει από παιδί,
ξαναγύριζα στον αληθινό κόσμο, αλλά εκεί κανείς δε με γνώριζε.
Σαν τους θαυματοποιούς που όλη τη μέρα χάρισαν τ' όνειρα στα παιδιά
και το βράδυ γυρίζουν στις σοφίτες τους πιο φτωχοί κι απ' τους αγγέλους.
Ήτανε πάντοτε αλλού.

Και μόνο όταν κάποιος μας αγαπήσει, ερχόμαστε για λίγο
κι όταν δεν πεθαίνει ο ένας για τον άλλον είμαστε κιόλας νεκροί.

"Sos, Sos, Sos, Sos
Φυσάει απόψε φυσάει,
τρέχουν οι δρόμοι λαχανιασμένοι φυσάει,
κάτω από τις γέφυρες φυσάει,
μες στις κιθάρες φυσάει.

Φυσάει απόψε φυσάει,
μες στις κιθάρες φυσάει.

Δώσ' μου το χέρι σου φυσάει,
δώσ' μου το χέρι σου


Τάσος Λειβαδίτης

Λογική και ήλιος, Φερνάντο Πεσσόα

Θλιμμένος είμαι σήμερα, θλιμμένος.

Χαρούμενος θα είμαι από αύριο.

Αυτό, που αισθανόμαστε, συνίσταται

Παντοτινά σε κάποιο μάταιο πράγμα.

Είτε βροχούλα είτε ήλιος είτε πίκρα…

Τα πάντα επηρεάζουν, μεταλλάσσουν…

Δικαιοσύνη δεν κατέχει η ψυχή,

Μορφή καμμιά η αίσθηση δεν έχει.

Μια αλήθεια για την κάθε μέρα…

Και κόσμος ένας για την κάθε αίσθηση…

Είμαι θλιμμένος. Το απόγευμα είναι κρύο.

Απ’ αύριο, λογική και ήλιος.

                                            (μετάφραση:  Αθανάσιος Τσακνάκης)

Προχθές, η Μ. μου είπε: «Θυμήσου. Αύριο λογική και ήλιος. Η ευτυχία είναι στιγμές. Ακούγεται κλισέ ίσως. Αύριο θα είσαι χαρούμενη πάλι».

Ο Γ. είπε ζαλισμένος το σαββατόβραδο: «Κάποιες στιγμές βυθιζόμαστε σε τέτοια θλίψη που  σκεφτόμαστε να πεθάνουμε. Δεν είμαστε αυτοκτονικοί- κάθε άλλο- απλά βρισκόμαστε σε απέραντη απογοήτευση. Και άλλοτε πάλι, κάτι συναρπαστικό συμβαίνει και είμαστε ευτυχισμένοι με το θαύμα να ζούμε». Γέλασα. Παραφράζεις τον Πεσσόα, του είπα.

                                                                                                                                         Καλό μήνα,